فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 7، شماره 3، پاییز 93 ، شماره پی در پی 25

گونه های سبکی در مرثیه سرایی فارسی

صفحه (0 - 0)
دکترمحمدرضا صالحی مازندرانی،دکتر مختار ابراهیمی، دکتر نصرالله امامی،علی بازوند
تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده
مرثیه و سوگسرود، بازتاب شعری و ادبی شاعران با چند و چون مرگ است؛ مرگی که نه تنهاپایان زندگی نیست بلکه گویای بخش نهانی در سیر کمال انسانی است. در داستانهای منظومپارسی شاعران کوشیدهاند تا مرگ را مورد بازشناسی قراردهند و نقش انسان را در برابر آن توضیحدهند و خویشکاری او را مشخص نمایند. در ادب حماسی از آنجا که مرگ قهرمانان داستان بیشتردر میدان جنگ رخ میدهد، رنگ و نمود پهلوانی و عبرتآموز به خود میگیرد و قهرمان در برابرمرگ چارهای جز تسلیم شدن ندارد از اینرو نشان میدهد که مرگ را با آغوش باز پذیرفتهاست واز این جهت است که توصیفات و بلاغت در صحنههای سوگواری، در گرو سربلندی و آزادی قهرمانحماسه است و با چنین شیوهای است که فردوسی در سوگسرودهای خود، بابی تازه در مرثیههایداستانی میگشاید. در ادب منظوم بزمی مرگ چهرهای متفاوت از شکل و شمایل حماسی آنیافتهاست. به سخن دیگر اگرچه مفهوم و دغدغۀ مرگ در تمام انواع ادبی فارسی به پشتوانههایدور و دیر مشترک اشاره دارد ولی در جلوههای هنری راه و آیینهای متفاوتی پیدا کردهاست. در اینمیان نظامی هم یکی از برجستهترین شاعران این عرصه بودهاست و مشترکات تصویری و مضمونیدر سوگسرودهای شاعران پس از او گویای همین توجه سبکی به نظامی بودهاست. در مجموعمیتوان گفت که فردوسی و نظامی، سبکی ویژهای در مرثیهسرایی داستانی فارسی گشودهاند. مقالۀحاضر تلاشی است برای نشان دادن ابعاد هنری و سبکی مراثی داستانی در شعر فارسی.

کلمات کلیدی
مرثیه سرایی , گونه , سبک , فارسی.